Xuất khẩu hồ tiêu liên tục giảm sút trong thời gian vừa qua
Mới đây, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA) nhận được phản ánh của các doanh nghiệp về việc khi mở tờ khai xuất khẩu hồ tiêu, tỷ lệ tờ khai luồng vàng vượt quá 60%, đặc biệt có 95 công ty thuộc luồng vàng. Dưới 10%, còn lại là suối trong xanh, miễn kiểm định. Điều này đã mang lại rất nhiều khó khăn cho doanh nghiệp trong điều kiện chi phí ngày càng tăng, đặc biệt là trong thời kỳ bùng phát dịch bệnh Covid-19, việc làm thủ tục thông quan sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro tiếp xúc với Covid -19.
Hồ tiêu liên tục bị phân luồng vào danh mục xuất khẩu
Hồ tiêu là nông sản xuất khẩu chủ lực nhưng gần đây liên tục bị phân luồng vàng; và vào danh mục xuất khẩu có điều kiện khiến doanh nghiệp gặp khó.
Trước phản ánh của Hiệp hội và các doanh nghiệp; ngày 21/7, Tổng Cục Hải quan phản hồi rằng, hồ tiêu hiện nằm trong danh mục hàng xuất khẩu có điều kiện; cơ quan Hải quan phải thực hiện phân luồng kiểm tra theo văn bản quản lý chuyên ngành. Trường hợp xác định doanh nghiệp xuất khẩu hồ tiêu là dược liệu; không dùng cho mục đích làm thuốc của Bộ Y tế thì cơ quan Hải quan thực hiện thông quan trên hệ thống; đảm bảo thuận lợi cho doanh nghiệp.
Xuất khẩu hồ tiêu năm nay giảm
Sau giải thích trên, VPA vẫn không đồng tình và tiếp tục có văn bản; đề nghị loại sản phẩm này ra khỏi danh mục xuất khẩu có điều kiện và không thuộc đối tượng quản lý rủi ro. Trường hợp yêu cầu của doanh nghiệp không được xem xét; Hiệp hội đề nghị Bộ Y tế có hướng dẫn cụ thể thủ tục chứng từ trong việc xác nhận hồ tiêu xuất khẩu của doanh nghiệp; không nhằm mục đích làm thuốc và nguyên liệu làm thuốc; để doanh nghiệp nộp về cơ quan Hải quan như được hướng dẫn.
Theo VPA, hồ tiêu là 1 trong 13 mặt hàng chủ lực; có trong danh sách của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. Cụ thể, theo Tổng cục Hải quan, năm 2020 Việt Nam xuất khẩu 285.000 tấn hồ tiêu đến hơn 110 quốc gia trên toàn thế giới. Tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 660 triệu USD.
6 tháng đầu năm nay, Việt Nam xuất khẩu 154.000 tấn; kim ngạch xuất khẩu đạt 497 triệu USD, so với cùng kỳ năm ngoái; lượng xuất khẩu giảm 7,5% nhưng kim ngạch tăng 39,8%.
Thị trường nhập khẩu khắt khe
Theo thống kê của Hiệp hội hồ tiêu Việt Nam; tỷ lệ mặt hàng hồ tiêu đen xuất khẩu chiếm 80% trên tổng số lượng xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam; (các mặt hàng còn lại bao gồm: tiêu đen xay, tiêu trắng, tiêu trắng xay, tiêu ngâm giấm,….); được các doanh nghiệp xuất theo dạng tiêu hạt.
Mặc dù hồ tiêu được sử dụng như dược liệu; nhưng các thị trường nhập khẩu đặt ra tiêu chuẩn rất khắt khe đối với mặt hàng là dược liệu; nên từ trước tới nay chưa có doanh nghiệp Việt Nam nào đáp ứng được. Theo đó, các doanh nghiệp xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam không có chức năng kinh doanh dược; mà chỉ đăng ký xuất nhập khẩu theo dạng hàng hóa nông sản.
Hồ tiêu đen được dùng làm dược liệu hiện tại chỉ sử dụng ở trong nước; qua các bài thuốc y học cổ truyền và chiếm tỉ lệ cực kỳ nhỏ.
Yêu cầu rà soát lại mặt hàng
Trước vướng mắc khi thực hiện thông tư 03 của Bộ Y tế; ngày 15-6, Tổng cục Hải quan đã có công văn số 2925 gửi Cục Quản lý y dược cổ truyền (Bộ Y tế) đề nghị nghiên cứu; rà soát mặt hàng kiểm tra chuyên ngành thuộc danh mục tại thông tư số 48 năm 2018; và danh mục tại thông tư số 03 năm 2021 để thống nhất ban hành danh mục dược liệu. Tuy nhiên, đến nay tổng cục chưa nhận được ý kiến phản hồi.
Để tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp; cơ quan hải quan cũng đề nghị Bộ Y tế không quy định kiểm tra điều kiện về dược đối với hàng hóa xuất khẩu; nhằm mục đích làm thuốc và nguyên liệu làm thuốc; bởi việc sử dụng với mục đích gì do nhà nhập khẩu chứ không phải do nhà xuất khẩu Việt Nam.